Band met een plant
De in Finland geboren Riitta Hänninen, vrijwilligster bij Voedselbuurtbos Geuzegroen, heeft op een door fikse regenbuien geplaagde dag vier berkenboompjes geplant in het bos in wording. Daarmee behoren de boompjes, samen met andere jonge aanplant, tot de eerste aanwas van het bos. De boompjes zijn nu nog 1,5 meter hoog. Riitta: “Ze zijn nog heel klein, ze hebben stammetjes als potloden. Ik heb ze vastgezet toen ze waren schuingewaaid. Ik hoop dat ze aanslaan, ze hebben ook nog maar kleine worteltjes.”
In haar geboorteland Finland zijn veel berkenbossen, die vaak in de buurt van meren staan. Het merengebied in Finland ligt vanuit de hoofdstad Helsinki gezien zo’n 400 kilometer naar het noorden. “De traditionele bossen in Finland bestaan uit dennen en sparren, maar er is de laatste tijd meer aandacht voor berken,” vertelt Riitta. Riitta houdt van de witte stammen – ‘die vallen lekker op’ en van de geur van de blaadjes in het voorjaar. “Als je de blaadjes een beetje fijnwrijft tussen je vingers komt de geur vrij. Die is fris en groen.” In het voorjaar heeft de berk gele katjes, net als bij een hazelaar. “Die bloeien heel even, ze zijn niet heel speciaal.”
In de Scandinavische landen is de geur van de berk een favoriete spa-geur. Het gebruik van de sauna is razend populair in Scandinavische landen. Maar ook in Nederland worden berkentakken gebruikt in de sauna. Maar je kunt nog meer met de berk. Riitta: “Je kunt het sap aftappen. In het vroege voorjaar komt de sapstroom op gang. Je moet wel weten hoe je het sap moet aftappen: doe je het verkeerd, dan gaat de boom dood.” Het sap bevat veel vitaminen en mineralen, waardoor het goed inzetbaar is bij het detoxen. Dat de berk een echte alleskunner is, blijkt ook uit het gebruik van het hout in vloeren, wanden en meubels. “De berk is een bladboom en die hebben geen hars. Daardoor is het gemakkelijk om deze houtsoort te verwerken. Het hout heeft bovendien een mooie lichte kleur.” Ook wordt het hout als brandhout voor de open haard gebruikt. Ook wordt er textiel gemaakt van berkencellulose. “Dit soort textiel wordt gezien als een mogelijke vervanger van katoen.
Tot slot, zo vertelt Riitta, wordt de as van berkenhout door de tuinbranche gebruikt als bodemverbeteraar. Een echte alleskunner, die berk van Riitta! Bij het op zien groeien van haar boompjes in GeuzeGroen is veel geduld nodig. “We moeten eerst kijken of ze het overleven. Daarna gaat het echt nog jaaaaren duren,” waarschuwt Riitta.
Tekst: Christa van der Hoff