Stekjesverzorger Hans Spil op expeditie in Ketelbroek
‘Zo zie ik Geuzegroen, maar dan met veel meer paadjes’
Nieske van der Voort
Zelf nog een groentje in het groen wilde onze stekjesverzorger Hans Spil (65) wel eens weten hoe zo’n voedselbos in elkaar steekt. Waar dan beter te kijken dan in het pioniersbos Ketelbroek?
,,Het werd het leukst bij het deel waar alles door elkaar ging lopen,’’ begint Spil, die onder meer de kruiden- en bessenstekjes voor Geuzegroen verzorgt, zijn omschrijving van de rondleiding door het voedselbos van Neerlands voedselbossenpionier Wouter van Eck. ,,In het begin is het nog een beetje saai met een recht pad en bomen op een rijtje, maar ineens verandert dat en kom je in een diep, donker bos met een kronkelpad.’’
De ogenschijnlijke willekeur aan verschillende bomen en struiken in een explosie van verschillende kleuren groen in dit door Van Eck gedoopte ‘romantische deel’ van Ketelbroek maakte indruk op de gepensioneerde adviseur voor klimaatinstallaties. In zo’n omgeving ziet hij zijn plantjes, nu nog klein en in potjes bij buurttuin De Zoete Aarde, wel graag opgroeien. ,,De grond bestond uit een prachtige, dikke kruidenlaag met overal tussendoor verschillende pioniersplanten. Heel indrukwekkend.’’
De planten leken Spil wel toe te roepen nader te komen onderzoeken. Maar helaas: ,,De begeleiders waren erg streng en we mochten absoluut niet van het pad af.’’ Erg jammer, maar begrijpelijk, vindt hij. ,,Ketelbroek is een experiment om te zien of er tussen alle maaisakkers en raaigraslanden een alternatief product kan worden geleverd. Dan kan je moeilijk iedereen overal doorheen laten lopen.’’
Voor het vrij toegankelijke Geuzegroen ziet hij dat anders voor zich. ,,Voor bij ons in de Driemanspolder zie ik veel meer paadjes voor me, waar iedereen lekker doorheen kan lopen en elkaar kan ontmoeten in de gezonde buitenlucht. Ik zie Geuzegroen meer als een project voor sociale cohesie dan als serieuze voedselvoorziening. Ontmoeting is voor mij de drijfveer. En het zou mooi zijn als mensen daarbij gezonde producten mee naar huis kunnen nemen.’’
De nuchtere Spil moet nog zien of zo’n voedselbos qua serieuze voedselproductie beter werkt dan de reguliere landbouw. Toch heeft hij zijn scepsis sinds zijn bezoek aan Ketelbroek iets laten varen. ,,Het lijkt een wildernis, er wordt ook helemaal geen onderhoud uitgevoerd, maar er is erg over de structuur en plaatsing van elke boom en struik nagedacht ten opzichte van elkaar en wind en zon. Ook zijn de sloten diep gegraven met glooiende oevers, wat goed is voor de biodiversiteit. Er groeit ontzettend veel. In Ketelbroek valt zeker wel wat te oogsten. Dat biedt wel hoop voor de toekomst.’’
Voedselbos Ketelbroek is een rechthoekig perceel van 2,5 hectare bij Groesbeek in Gelderland, gericht op een meerjarige polycultuur en geplant volgens de ecologische principes van een natuurlijk bos. Het doel is landbouw en natuur te combineren. Wat Ketelbroek bijzonder maakt is dat het midden tussen saai-ogende en in de winter kale aardappel- en maisvelden ligt en daardoor een ware oase lijkt. Na 11 jaren toewijding door Wouter van Eck zónder te ploegen, eggen, zaaien, wieden, spuiten en mesten kent het bos elk jaar weer een rijkere oogst aan eetbaar lekkers. Ketelbroek is daarmee een van de oudste en meest onderzochte voedselbossen in Nederland.
Uit tellingen blijkt dat dit kleine stuk grond een thuis biedt aan tal van insecten die in de verdere omgeving niet te vinden zijn. Sinds kort is Ketelbroek ook het huis van een beverfamilie die druk bezig is een dam en burcht te bouwen. Van Eck hierover op zijn Facebookpage: ,,Zolang ze de wilgen en populieren gebruiken, klagen we niet, maar we beschermen wel onze voedselproducerende bomen.’’
Ketelbroek is inmiddels opgenomen in de Natura 2000-lijst, een lijst van beschermde en door de overheid erkende natuurgebieden in Nederland.